Televizyon ve kayıt teknolojileri sese ve görüntüye daha kolay ulaşılmasını sağlamaktadır. Eğlenceli ve eğitsel değeri olan sesler ve görüntüler evlere ve sınıflara kadar ulaşabilmektedir. Uzaktan eğitimde daha çok yazılı gereçleri desteklemek üzere hazırlanan, sesleri ve görüntüleri kapsayan televizyon derslerinin bir çok yararı vardır. Bu yararlardan başlıcaları şunlardır:
c İncelemesi yapılacak olan pahalı ekipman ya da önemli olgularla ilgili deneyleri ya da deneysel durumları gösterme.
c Karmaşık deneysel tasarımları gösterme.
c Tek bir ölçeğe ya da boyuta kolayca indirgenemeyen canlıların davranışlarını gösterme.
c Kontrol edilemeyen, ancak gözlenebilen olayları ve değişkenlerini gösterme.
c Tıbbi vakalar ve hastalıklar gibi durumların doğal bir biçimde oluşumunu gösterme.
c Öğrencilerin ders için oluşturulmuş ölçütleri ya da ilkeleri kullanarak bir durumu analiz edebilmeleri için doğal bir şekilde oluşan olayları sunma.
c Analizini yapması için öğrenciye kanıt kaynaklarının seçimini sağlama.
c Dersin içeriği açısından son derece önemli olan ancak sonradan yok olabilme, ölme ya da yakın gelecekte yıkılacak olan yerleri, insanları, olayları, deyimleri, türleri, yapıları sunma.
c Ders ile ilgili ünlü kişilerin görüşlerini ya da bu kişilerle ilgili bilgileri öğrenciye ulaştırma.
c Değişik bir görüş açısından ya da roman şeklinde materyali sunarak öğrencilerin tutumlarını değiştirme.
c Asıl katılım duyguları ve görüş açılarına gerçek öğrencilerin de katılmasını sağlayarak ve oyunlaştırılmış olarak vererek öğrencilerin tutumlarını değiştirme.
c Programda sunulan bir olay ya da televizyonda gösterilen bir olay sonucunda kendiliğinden tutumunu değiştirmiş ya da sorunlarının üstesinden gelmiş programdaki kişi ile öğrencinin kendisini özleştirmesine izin vererek tutumlarını değiştirme[i].
c Ev içi deneyler, araştırma ve söyleşi yapma gibi öğrencilerin yapması gereken etkinlikleri açıklama ya da gösterme.
c Öğrencilerin kendilerinin yaptıkları etkinlik ya da araştırmaların seri ya da toplam sonuçları ile öğrenciyi geri besleme.
c Dinamik bir değişimi ya da hareketi içeren ilkeleri görüntü ve seslerle açıklama.
c Özel yapılmış fiziksel modeller kullanarak soyut ilkeleri şekillerle ya da çizimlerle açıklama.
c İki, üç ya da daha fazla boyutlu uzaklık içeren ilkeleri görüntülerle açıklama.
c Zamanla oluşan değişimleri göstermek üzere animasyonu yapılmış,yavaş hareketli ya da hızlandırılmış filmi, videoyu ve bilgisayar animasyonlarını kullanma.
c Oyunlaştırılmış üretimlerin yöntem ve tekniklerini ya da oyunlaştırma çalışmalarının farklı yorumlarını gösterme.
c Filme çekerek ya da gözlemleyerek karar verme sürecini gösterme.
c Oyunlaştırarak karar verme sürecini gösterme.
c Benzeterek ya da rol yaparak karar verme sürecini gösterme.
c İlkelerin uygulanma şeklinin anlaşılması için kendi çevresinde uygulamanın görselleştirilmesinin gerekli olduğu gerçek dünya da temel ilkelerin nasıl uygulandığını ve karşılaşılan güçlükleri gösterme.
c Öğrencilerden derste öğrendikleri kavram ve ilkeleri uygulamaları istenerek, televizyonda gösterilen “gerçek yaşam” durumlarını açıklayarak ve analiz ederek öğrencilerin yeteneklerini test etme.
c Alet ya da ekipmanların kullanımı ya da bunların etkilerini gösterme.
c Alet çalma yöntemlerini ve müzik, müzisyen ve aletleri arasındaki ilişkiyi gösterme.
c Ders tasarımcıları ile özdeşleşme yolu ile öğrencilerde sahip olma ve ait olma duygusunu arttırma.
c Öğrencinin konuyu bilmesi için gereken süreyi azaltma.
c Öğrencilerin düzenli çalışmasına katkı getirme ve özellikle ders çalışmaya başlamadaki isteksizliğini kırma.
c Uzaktan eğitim kurumuna ya da belli derslere yeni öğrenciler toplama ya da çekme[ii].
c Dersin akademik değerini oluşturma.
Televizyon derslerinin yararlarına televizyonun kendisi de önemli bazı yararlar sağlamaktadır. Televizyonun en önemli yararı ise olgu ve olayları olduğu anda olduğu gibi vermesidir[iii]. Televizyon derslerinin televizyondan ve derslerden kaynaklanan bazı sınırlılıkları da vardır. Bu sınırlılıklardan başlıcaları da şunlardır:
c Tek yönlü iletişim aracı olması[iv].
c Televizyon yayınlarının hemen her yerde izlenemeyişi.
c Derste öğrenci denetiminin olmaması.
c Derslerin yayın zamanının tüm öğrencilere uygun olmayışı.
c Ders üretimi için uzman ekibin gerekmesi.
c Ders üretiminin maliyetinin yüksek olması.
Televizyon derslerinin video ile kullanılması da bazı ek yararlar ve sınırlılıklar getirmektedir. Video ile birlikte kullanılan derslerin başlıca yararlarının şunlar olduğunu söyleyebiliriz:
c Edinilmesi, kullanılması, çoğaltılması ve saklamasının kolay oluşu.
c Her an izlenebilmesi.
c Görüntü ve ses kalitesi kaybolmaksızın bir çok kez kullanılabilmesi.
c Video yardımıyla dersin istenen bölümüne daha hızlı geçiş yapılabilmesi.
c Dersin tümünün ya da bölümlerinin, zamanında, etkili kullanım ve sunum için bilgisayar belleğine doğrudan yüklenebilmesi.
Video kasetlerine aktarılmış derslerin sınırlılıkları da vardır. Video kaseti olarak çoğaltılmış derslerin önemli sınırlılığı, görüntü niteliğinin biraz düşük oluşudur. Bir başka sınırlılığı da, video kasetiyle boyut ve biçim açısından uyumlu video gerektirmesidir.
Televizyon dersleri lazer video disklere de aktarılabilmektedir. Lazer video disklere alınmış televizyon derslerinin, video bantlarına alınmış derslere göre daha üstün olduğunu söyleyebiliriz. Lazer video disklere alınmış derslerin de ek olarak gerek kullanım gerekse eğitsel açıdan şu yararları vardır:
c Görüntü ve sesin daha geç yıpranması.
c Manyetizmadan etkilenmemesi.
c Kırılmaya karşı dayanıklı oluşu.
c Görüntünün ve sesin daha net oluşu.
c Görüntünün ve sesin sıralanarak sunulabilmesi.
Video disklerdeki derslerin başlıca iki sınırlılığı vardır. Bunlardan birisi video diskin yeniden kullanmak üzere silinememesi, diğeri de video disk üretiminin, diğer bir deyişle video diske yüklü olarak üretilen dersin üretim maliyetinin biraz yüksek oluşudur. Video disk araçlarının da sınırlılığı vardır. Bu sınırlılık ise Video disk araçları, CD-ROM sürücüleri ve modemleri olan bilgisayarlarla karşılaştırıldığında sınırlı kullanım sağlayan tek amaçlı araç oluşudur.
[i] MacKenzie, N., Postgate, R. and Schupman, J. (1975), Open Learning System and Problems in Post-secondary Education, The Unesco Press.
[ii] MacKenzie, N., Postgate, R. and Schupman, J. (1975), a.g.e.
[iii] Ergin, A. (1995), Öğretim Teknolojisi İletişim, Ankara:Pegem Personel Eğitim Merkezi Yayın No 17.
[iv] Verdiun, J.R. ve Clark, T. A. (1994), Uzaktan Eğitim: Etkin Uygulama Esasları, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.