Uzaktan eğitimi uygulayanların iki temel amacı vardır. Bunlardan birisi, öğrenci sayısını artırmak, diğeri ise öğrenci başarısını yükseltmektir. Bu amaçlara ne ölçüde ulaşıldığının belirlenmesi ise programların değerlendirilmesiyle olanaklıdır.
Eğitimde Program değerlendirmenin, birçok tanımı yapılmıştır. Cronbach, Stufflebeam, Mc Donald ve Davis şöyle tanımlamışlardır[1].
Stufflebeam, program değerlendirmeyi eğitimsel bir değerlendirme olarak görmüş ve söyle tanımlamıştır: Değerlendirme, fikir ileri sürmek ve karar vermek için gerekli bilgilerin sağlanmasının, kullanılmasının ve tanımlanmasının yöntemidir.
Mc Donald’a göre program değerlendirme, belli bir program için gerekli bilgileri elde etmede kullanılan yöntemdir.
Davis ise program değerlendirmeyi, dersler hakkında bilgi sağlama ve karar vermenin yöntemi olarak görmektedir.
Richards, Popham ile Worthen ve Sanders de program değerlendirmeye ilişkin şu tanımları getirmişlerdir[2]:
Richards’a göre program değerlendirme, program hakkında karar vermek için gerekli bilgilerin sistemli olarak toplanmasıdır.
Popham da program değerlendirmenin sistemli olarak yapılması gerektiğini vurgulamış ve sistemli program değerlendirmenin de, eğitimin değerinin biçimsel olarak belirlenmesi anlamına geldiğini ileri sürmüştür.
Worthen ve Sanders program değerlendirmeyi genel anlamda değerlendirme kapsamında ele almışlar ve değerlendirmeyi, bir nesne ya da olgunun değerinin belirlenmesi olarak görmüşlerdir. Onlara göre değerlendirme, programın, ürünün, işlemlerin ya da nesnenin değerini yargılamada kullanılmak üzere bilgi elde edilmesini ya da belli hedeflere ulaşılması için planlanan alternatif yaklaşımların kullanımını içermektedir[3].
Erden ise, program değerlendirmeyi, gözlem ve çeşitli ölçme araçları ile eğitim programlarının etkililiği hakkında veri toplama, elde edilen verileri programın etkililiğinin işaretçileri olan ölçütlerle karşılaştırıp yorumlama ve programın etkililiği hakkında karar verme süreci[4] olarak tanımlamıştır.
Bu tanımlarla program değerlendirmenin, programın etkisini ve yeterliliğini belirlemek ve programla ilgili kişilerin tutumlarını saptamak amacıyla gerekli tüm bilgilerin sistemli olarak toplanması ve çözümlenmesi anlamına geldiği ortaya çıkmaktadır. Bu anlamda program değerlendirme, yalnızca bilginin toplanmasını değil, çözümlenmesini ve her ikisinin de sistemli olarak yapılmasını gerektirmektedir. Bunların yanı sıra böyle bir program değerlendirmede etkinin belirlenmesi ve gelişimim teşvik edilmesi söz konusudur.
KAYNAKLAR
[1] McCormick, R.and M. James.(1983), Curriculum Evaluation in Schools. London-Canberra: Croom Helm.
[2] Brown, D. B.(1990), “Language Program Evaluation: A synthesis of Existing Possibilities” Johnson, R.K.(Ed).The Second Language Curriculum. New York, Port Chester, Melbourne, Sydney: Cambridge University Press.
[3] Yaşar, Ş. ve Kaya, Z. (1997), “Uzaktan Eğitimde Program Değerlendirme”, Uzaktan Eğitim-Distance Education, Yaz ss. 29-33.
[4] Erden, A. M.(1995), Eğitimde Program Değerlendirme. Ankara: Personel Eğitim Merkezi Yayın No 21.
Resim 1.1 Lee j. cronbach 1916—2001
Şekil 1.1 . Stufflebeam’in Bağlam, Girdi, Süreç, Ürün (CIPP) Modeli