• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası
UZAKTAN EĞİTİM (ISBN: 975-6802-82-0)

3.1 Yönetimin İşlevleri

Uzaktan eğitim kurumlarının yönetimsel bakımdan nasıl olduklarının ve ne şekilde kurulduklarının temelinde; ulusal gereksinimler, sosyal yapı, uygulamanın özellikleri ve kültürel gelenekler vardır. Tüm bunlar uzaktan eğitim uygulamalarının yönetim yapısını etkilemektedir.

 

Bu bölümde uzaktan eğitim kurumlarının yönetimsel bakımdan sınıflandırılması yapılmaya çalışılmıştır. Uzaktan eğitim kurumlarının yönetim bakımından sınıflandırılabilmesi için öncelikle yönetimin işlevleri açıklanmaktadır. Daha sonra sırasıyla , kurumsal yapı, bağımsız yapılı kurumlar, karışık yapılı kurumlar, işleyiş, ders geliştirme sistemi, öğrenci destek sistemi ve yöneticiler için öneriler konuları üzerinde durulmaktadır.

  

Yönetimin İşlevleri

 

Yönetim; belirli bir takım amaçlara ulaşmak için başta insanlar olmak üzere parasal kaynakları, donanımı, demirbaşları, ham maddeleri, yardımcı araçları ve zamanı birbirine uyumlu, verimli ve etkin kullanabilecek kararlar alma ve uygulama süreçlerinin   toplamı   olarak   tanımlanabiliri. Yönetim   kavramı, insanların amaçlarını gerçekleştirmek için örgütler oluşturmalarıyla ve örgütsel çabalarının yönlendirilmesi gereksinimi nedeniyle ortaya çıkmıştır.

 

Genel anlamda örgüt; insanların yetenek, para, zaman gibi kendi güçlerini aşan amaçlarını gerçekleştirmek üzere biraraya gelerek oluşturdukları yapı olarak tanımlanabilir. Örgütler, günümüzde insan yaşamında vazgeçilmez öneme sahiptir. Ancak, insanların amaçlarını gerçekleştirmede bir araç olarak kabul edilen örgütleri rastlantısal olarak bir araya gelmiş bir grup insandan ayırt etmek gerekir. Bir örgütten söz edebilmek için en az şu üç temel özelliğin bir arada bulunması gerekir.

 

  1. Gerçekleştirilmesi insanların bireysel güçlerini aşan ortak bir amaç.
  2. Birden fazla insan, 
  3. Biraraya  gelen  insanların  ortak  amacı gerçekleştirmeye  değer  bulup bunun için çaba göstermeye istekli olmasıdır.

 

Bu üç özellik birarada bulunmadığında, bir örgütten ya da örgütlü bir çabadan söz etmek olası değildirii.

 

Bir süreç olarak kabul edilen yönetimi daha iyi açıklayabilmek için bilinmesi gereken özellikler vardır. Yönetimin bu özellikleri şöyle sıralanabiliriii:

 

  1. Amaca yönelik bir etkinliktir. 

  2. İnsan ilişkilerini temel alan bir etkinliktir. 

  3. Bir grup etkinliğidir. 

  4. Demokratiklik yönleri vardır.

  5. Bir işbirliği etkinliğidir.

  6. İşbölümü ve uzmanlaşma etkinliğidir.

  7. Bir eşgüdüm etkinliğidir.

  8. Basamaksal özelliğe sahiptir.

  9. İki yönlü bir süreçtir.

  10. Akılcılık vardır.

  11. Evrensel niteliğe sahiptir.

  12. Bilim yönü kadar sanat yönü de vardır.

Yönetim bilimi ve eğitim bilimlerinde gözlenen gelişmelere koşut olarak eğitim örgütlerinin amaçlarını daha etkili bir biçimde gerçekleştirebilmeleri için madde ve insan kaynaklarının etkili bir biçimde yönetilmesinin gerekli görülmesiyle eğitim yönetimi alanı ortaya çıkmıştır.

 

Eğitim yönetimi eğitim örgütlerini saptanan amaçlara ulaştırmak üzere insan ve madde kaynaklarını sağlayarak ve etkili biçimde kullanarak, belirlenen politikaları ve alınan kararları uygulamak olarak tanımlanabiliriv.

 

Özellikle 20. Yüzyılda insanların eğitim istemlerinin artması, yönetim bilimi içinde bir alt bilim dalı olarak ortaya çıkan eğitim yönetimi alanında da alt alanların ortaya çıkmasına yol açmıştır. Çünkü birbirinden farklı amaçlara ve

özelliklere sahip eğitim örgütlerinin benzer şekilde yönetilmesi zorlaşmıştırv.

 

Örneğin; daha çok yetişkinlere eğitim olanaklarının sunulduğu halk eğitim merkezlerinin yönetimi ile bir ilköğretim kurumunun yönetimi birbirinden farklı yeterlikler gerektirmektedir. Benzer şekilde eğitim politikalarını oluşturmak ve ülke çapında belirlenen eğitim amaçlarının gerçekleştirilmesini sağlamak üzere kurulmuş Eğitim Bakanlığı ile bir meslek yüksekokulunun yönetilmesi de farklılıklar göstermektedir.

 

Bu gerçeğin ayırdına varılması okul yönetimi alt alanının ortaya çıkmasına yol açmıştır. Eğitim sistemi içindeki alt sistemlerden en etkili olanı olarak kabul edilen    okulların    yönetimi    ise,   eğitim    yönetiminden    farklı yeterlikler gerektirmektedirvi.

 

Eğitim yönetiminin sınırlı bir alana uygulanması olarak tanımlanan okul yönetimininvii, eş deyişle de uzaktan eğitim kurumu yönetiminin görevi, kurumdaki tüm insan ve madde kaynaklarını etkili bir biçimde kullanarak uzaktan eğitim kurumunu amaçlarına uygun olarak yaşatmaktır.

 

Uzaktan eğitim kurumları uzaktaki öğrencilere eğitim sunan kurumlardır. Bu kurumlar olağan okullarla, yüksekokullarla ve üniversitelerle parallellik kurarlar. Öğrencileri kaydederler, öğretirler, yardım ederler ve öğrencilerinin gelişmelerini sağlarlar. Böylece öğrencilere toplam bir öğrenim deneyimi kazandırırlar. Uzaktan eğitim kurumlarının diğer okullarla, yüksek okullarla ve üniversitelerle paralel alan ikinci bir işlevi de vardır. Bu ikinci işlevi gelecekteki öğrenciler için hazırlıklı olmalarıdır. Onlar, basılı, görsel-işitsel ya da bilgisayar tabanlı öğrenim gereçlerini gelecekteki öğrencileri için hazırlarlar.

 

Uzaktan eğitim kurumları işlevlerini yerine getirebilmek için birçok hizmete gereksinim duyarlar. Uzaktan eğitim kurumlarında gereksinim duyulan hizmetler şunlardır:

 

  1. Uzaktan çalışma ve destekleyici kitle iletişim araçları için derslerin geliştirilmesi, üretimi ya da seçilmesi, satın alınması, yazımın, görüntü- ses kaydının yapılması ve yöneticilerin çalışmaları için olanaklar,Depolama olanakları,
  2. Ders materyallerinin dağıtımı,
  3. Öğrenciler ve öğretmenler arasında çift yönlü iletişim,
  4. Sunulan çalışma olanakları hakkında bilgi ve tanıtım,
  5. Danışmanlık,
  6. Ders değerlendirmesi. 

Çoğu durumda, ayrıca bu hizmetler aşağıda yer alan etkinliklerin bir ya da daha fazlası için gereklidir:

 

  1. Kütüphane hizmetleri,
  2. Ses ve video kaydı,
  3. Deneysel  düzeneklerin  prototiplerinin  geliştirilmesi  için  laboratuvar çalışması,

  

  1. Öğretmen / danışmanlar ve öğrenciler arasında destekleyici yüz yüze iletişim,
  2. Öğrenciler arası iletişim,
  3. Öğrencilere burs kazandırmak ve maddi destek yönetimi sağlamak,
  4. Ders sertifikaları vermek,
  5. Sınavların ve derecelendirmelerin yönetimi,
  6. Uzaktan  eğitim   koşulları   ve    yöntemleri  üzerine   sistemlerin değerlendirilmesi ve araştırmalar.

 
Uzaktan eğitim kurumlarının işlevlerini yerine getirebilmesinde ve buna dayalı etkinlikleri gerçekleştirmede; ofisler, stüdyolar ve depolar, uzaktan eğitimin öğrenciler için laboratuvarlar, personel odaları ve sınıflardan çok daha tipik dayanak noktalarıdırviii.