9.3 Etkileşimde Öğretmenin Rolü
Etkileşimde Öğretmenin Rolü
İnternet yoluyla eğitimde etkileşim çoğu zaman eş zamanlı olarak gerçekleştirilir. Bu da öğretmenin önceden hazırlanmasını vazgeçilmez kılmaktadır. İyi bir etkileşim ortamının oluşturulmasında öğretmenin uyması gereken bazı ilkeler vardır. Dikkate alınması gereken bu ilkeler şunlardır:
- Uzaktaki yerlerle bağlantının sağlanmasından ve teknolojinin çalışacağından emin olunması: İnternet yoluyla eğitim, oldukça kararlı bir teknoloji gerektirir. Teknolojik bir hatanın oluşması durumunda özellikle karşı taraftaki öğrencilerle ne yapılacağı önceden planlanmış olmalıdır.
- Tüm katılımcıların ders materyallerine erişeceğinin varsayılması: Öğrencilerin, önceden ders materyallerine sahip olduklarına ve kendilerinden ne beklendiğini bildiklerinden emin olunmalıdır.
- Öğretmen ve öğrencilerin birbirlerini ekrandan görmelerinin telafisi: Oturumu gür ses tonuyla, resmi olmayan bir şekilde başlatmak ve öğrenci isimlerini sıklıkla kullanmak gerekir. Kameraya bakılmalı ve karşı taraftaki katılımcılarla iyi bir göz teması kurulmalıdır. Eğer böyle yapılmazsa öğrenciler ilgilerini kaybedebilirler. Hızlı ve beklenmedik hareketler yapılmamalıdır. Net, yavaş ve düzenli konuşmak gerekir. Eğer olanaklı ise bir oturma planı yapılmalı ve bu plan ilk birkaç oturum için kullanılmalıdır. Böylelikle öğrenciler, karşı taraftaki öğrencilerin isimlerini bilir duruma geleceklerdir.
- Olayların belirginleştirilmesi: Öğrencilere oturumun nasıl düzenleneceğini, kendilerinden neler beklendiğini ve görevlerinin neler olduğunu açıklamak gerekir. Oturumun geri kalan kısmının akışını ayarlamak ve etkileşimlilik için plan yapılmalıdır. Öğrencilerin kendilerinden nasıl bir rol ve etkileşim beklendiği belirtilmelidir. Görsel ifadeler ile anlatımın birbiriyle tutarlı olduğundan emin olunmalıdır.
- Etkileşimin özendirilmesi: Sorular sorulmalı ve soruların yanıtı beklenmelidir. Taraflar arasında grup çalışmalarını kolaylaştırmak ve öğrencileri katılmaya yüreklendirmek gerekir.
- Öğrenme ve öğretmenin her yönünün ekranda gerçekleşmek zorunda olmaması: Öğrencilerin grup çalışması ya da çalışma kitaplarına yönelip bir alıştırmayı tamamlamalarını istemek oturuma ilgi kazandırmaya yardımcı olacaktır. Öğrencilerin kendileri çalışırken, okurlarken ya da yazarlarken sessiz olmak gerekir.
- Herhangi bir zaman dilimi süresince, kötü bir görüntü kalitesiyle, ekranında konuşan kişiyi dinlemenin ve izlemenin yorucu olması: Çeşitliliği kullanmak ve kısa bölümler için plan yapmak gerekir. Çeşitlilik öğrencilerin ilgi düzeylerini yüksek tutacak ve bu da daha etkin dinlemeye yol açacaktır. Karmaşık bir konu hakkında 30 dakikalık bir ders vermek yerine, etkin dinleme sağlayacak 10’ar dakikalık kısa dilimler oluşturmak, daha sonra da birkaç bölüm için farklı bir öğretme tekniğini kullanmak gerekir.
- Teknolojinin iyi bilinmesi: Hangi görüntülerin karşı tarafa yollanacağının, hangi kamera görüntüsünün seçileceğinin ve diğer ses ve video kullanımı kolaylıklarının bilinmesi gerekir. Ekranda ne olduğuna ilişkin kontrol elde tutulmalıdır. Ayar düzeneklerini kullanmak, anlamsız kamera hareketlerinden uzak durmak ve eğer gerekliyse kamerayı uzak köşede işletmek gerekir.
- Öğrencilere not almaları için gerekli zamanın verilmesi: Ara sıra öğrenciler ekrandaki her şeyin kopyalanması gerektiği hissine kapılırlar. İletiyi güçlendirebilmek için basılı yedekler sağlamak gerekir.
- Öğrencilerin önemli noktaları hatırlayabilmelerine yardımcı olmak için tekrar ve özetleme yapılması: Yeni sözcükleri, içerikleri ya da sözcük öbeklerini tekrar etmek gerekir.
Tüm bu ilkelere uyulmasını garantiye almak için yaygın olarak kullanılan bir teknik, ayrıntılı zamanlamanın ve sahne yönlerinin yer aldığı bir matris ya da senaryo kullanarak ders planı geliştirmektir9. Ders hakkında bilinmesi gerekenler oturum boyunca ekranın uygun bir yerinde gösterilmelidir. Bir bakışta hangi içerik hakkında hangi zamanda, hangi şekilde ve hangi destekleyici ortamlarla iletişim kurulacağının bilinmesine yardımcı olur.